Zinnelozen, geestelijken, soldaten en een groot kunstenaar. Én Copernikkel.

Copernikkel op bezoek bij Het Groot Tuighuis

Tekst en foto's: Olaf Smit

Copernikkel was uitgenodigd om een bezoek te brengen aan Het Groot Tuighuis in de Bossche binnenstad. Ruim tien Copernikkelaars namen de uitnodiging aan en hadden een informatieve en zowaar avontuurlijke ochtend.

(Foto: De permanente tentoonstelling over de geschiedenis van 's-Hertogenbosch)

Nee, er zit geen tuig in Het Groot Tuighuis aan de Bethaniëstraat in het centrum van Den Bosch. Redelijk brave mensen werken er. Maar hoe komen ze dan aan die naam? En wat is het Tuighuis nu eigenlijk? En niet onbelangrijk, wat deden wij daar?

Geschiedenis
Oorspronkelijk werd rond 1430 een gasthuis en kapel gebouwd voor de pelgrims onderweg naar Santiago de Compostella. Na wat uitbreidingen werd de Sint Jacobskerk in 1569 een parochiekerk. Tot aan 1629. Toen vond een zekere Frederik Hendrik (prins van Oranje) het nodig om onze stad te belegeren en te 'bevrijden' van de Spanjaarden. ’s-Hertogenbosch stond tot op dat moment onder Spaans en katholiek gezag. Na de val van de stad werd de kerk onteigend. Daarna fungeerde het als protestantse kerk.

Het gebouw heeft daarna ook nog gediend als paardenstal (blijkbaar nog te ruiken bij de laatste verbouwing) en voor de opslag van militair wapentuig. Vandaar dus de naam 'Groot Tuighuis'. 

(Foto: Heul veul scherven, potten en schalen)

Vanaf 1924 was het Noordbrabants Museum er gevestigd. Toen deze verhuisde naar de Verwersstraat werd het gebouw het onderkomen van de BAM, (Bouwhistorie, Archeologie & Monumenten). Ook de Azijnfabriek heeft er jaren onderdak gehad en sinds 2015 zit de gemeentelijke afdeling Erfgoed ’s-Hertogenbosch er.

Bezoekers kunnen er nu van alles te weten komen over de geschiedenis van ’s-Hertogenbosch die vooral bekend staat/stond om het oudste psychiatrisch ziekenhuis van Nederland, Reinier van Arkel, (de zinnelozen), de vele kloosters en kerken (de geestelijken), als garnizoensstad (de soldaten) en - niet in de laatste plaats - om onze grote schilder: Jeroen Bosch.

(Foto: Met enigszins knikkende knieën over de glazen vloer op de bovenste verdieping)

Prijsvraag
En waar hadden we die uitnodiging eigenlijk aan te danken? Dat zit zo: Suzanne nam onlangs deel aan een bijeenkomst van de gemeente over sociale structuren. Onderdeel was een quiz met als prijs een rondleiding in Het Groot Tuighuis. Dat ging goed voor Suzanne en er was nog één vraag: hoeveel monumenten telt Den Bosch? Het antwoord is 1203 en Suzanne zat er het dichtste bij met 1251. Voilà.

Copernikkel als Historisch Erfgoed
Het was overigens deze week de tweede 'ontmoeting' van Copernikkel met de afdeling Erfgoed van het Groot Tuighuis. Op maandag 19 februari werd het verhalenproject van kunstenares Monique Broekman getoond bij de Grasso (lees artikel: Filmpremière op zolder bij Grasso) Een van de drie filmportretten ging over Maryam en Hataw van onze Wereldkeuken. Initiatiefnemer van dit project was dus de afdeling Erfgoed van de gemeente. Naast foto’s, archiefstukken of rapporten geven de hedendaagse filmpjes ook een context aan het leven in 's-Hertogenbosch. Ze zijn van waarde voor later. Copernikkel als historisch erfgoed! Dat hadden we tien jaar geleden niet gedacht!